Ursulinen onderneemt klimaatactie over de grenzen heen

Dit Leuke Voorbeeld toont leerlingen en leerkrachten die een oprechte bezorgdheid tonen voor de wereld om hen heen. We zien hoe ze zich engageren voor een duurzame wereld. Wereldburgerschapseducatie en duurzaamheidseducatie gaan hier hand in hand. Hoopvolle en ondernemende leerlingen ontdekken samen met hun leerkrachten hoe ze het verschil kunnen maken.

Een gewone schooldag, in een gewone MOS-school. Groepjes leerlingen zoeken naar zwerfvuil, anderen houden een brooddoosactie tijdens de middagpauze, vogelstickers waarschuwen vogels voor het vensterglas. Niets bijzonders aan de hand, zou je zeggen. Tot ... je merkt dat er ook een kippenverkoop aan de gang is, er een prikkelende tentoonstelling loopt over andere culturen en je de leerlingen enthousiast hoort spreken over inleefovernachtingen. Dit alles in het teken van de tweejaarlijkse inleefreis naar Tanzania of Bolivië. 'We merken dat deze reis voor veel leerlingen enorm verrijkend is', zegt Barbara Van Baelen, de initiatiefneemster op school. 'In de loop van het project zie je de betrokkenheid bij mondiale of klimaatgerelateerde thema's spectaculair groeien.'

Solliciteren om mee te gaan

Het begon allemaal in het schooljaar 2006-2007, toen Barbara er via haar connecties in Bolivië in slaagde om een eerste uitwisseling op poten te zetten. Zo was een tweejaarlijks inleeftraject, afwisselend tussen Bolivië en Tanzania, geboren. 'We doen dit om de twee jaar, omdat de organisatie veel inspanning vraagt, zowel voor de leerkracht als voor de leerling', legt Barbara uit. 'Denk aan het sollicitatieproces, het inleefweekend, de geldinzameling, de reis zelf, de in te halen lessen en de terugkoppeling naar de rest van de school, bijvoorbeeld met een tentoonstelling.'

Leerlingen die mee willen gaan, schrijven een sollicitatiebrief om zich kandidaat te stellen. Daarnaast moeten ze de nodige centen bij elkaar vinden om de reis te kunnen betalen. 'We verwachten van de leerlingen veel energie, en best wat geld, dus we willen zeker zijn dat zij die meegaan ook gemotiveerd zijn', vertelt Barbara. Liene Permentier, 5e jaars en lid van de MOS-raad, wil volgend schooljaar mee naar Bolivië. 'Ik wil er zelf voor gaan werken,' vertelt ze vastberaden,' maar mijn ouders hebben al gezegd dat ze ook zullen bijleggen.'

Maar voor Liene kan vertrekken, moet er nog veel voorbereid worden. Het begint met een inleefweekend om de nodige culturele achtergrond mee te geven. 'De inleefreis zelf krijgt zo veel meer diepgang', vertelt Barbara. 'Doe zo'n reis zonder voorbereiding en je krijgt een soort van oppervlakkige safari,' vervolgt ze. 'Nu kunnen de leerlingen met een open blik, zonder vooroordeel aan hun reis beginnen.'

Creatief geld inzamelen

Sarah Coeckelberghs is oud-student van de school. Zij ging mee naar Tanzania toen ze in het 6e jaar zat. 'Om geld in te zamelen, hebben de leerlingen mode stoffentassen gemaakt', vertelt ze. 'Die werden verkocht, kleurrijk versierd en meegenomen naar Tanzania.' Niet veel later kwam er een foto terug uit Tanzania: de leerlingen van ginder gebruikten de tassen als boekentassen. 'We organiseerden ook een fuif voor het goede doel en we verkochten bananenbrood', vult Sarah aan. 'Je kon ook een schoolbank kopen en schenken aan de school in Tanzania.'

'Dit jaar verkopen we dutjes voor tijdens de les', vertelt Liene. 'Als leerling kan je een siësta van vijf minuten afkopen, die je tijdens de les mag aanvragen.' De leerkracht mag het verzoek nog wel weigeren. 'Het is echt fijn om je hoofd eens op de bank te mogen leggen, zonder dat de leerkracht er iets van zegt.'

Met eigen ogen

Dan is het zover. 'Eerst komt de cultuurshock', vertelt Sarah. 'Je staat er gewoon niet bij stil dat we zo'n luxeleven hebben.' Tijdens hun verblijf gaan de Belgische leerlingen een week mee naar de plaatselijke school. Ze eten samen, slapen in dezelfde omstandigheden en nemen deel aan de zondagsmis. 'Je komt jezelf meermaals tegen en verlegt heel wat grenzen. Je wordt echt ondergedompeld in een andere wereld. Rond hun 18 jaar begint het wereldbeeld van adolescenten te vergroten. Dan komt zo'n ervaring echt wel binnen.'

Naast de culturele uitwisseling wordt de reis gekoppeld aan een humanitair project. Toen de groep samen met Sarah in Tanzania was, was dit de aanleg van een waterleiding die de school mee gefinancierd had: het 'Maji' Endallah Water Project, een initiatief om 5500 inwoners van het dorp Endallah het hele jaar toegang te garanderen tot proper drinkwater. 'Mensen werden ziek van het beetje water uit de opgedroogde rivier,' zegt Barbara. 'En dit werd er niet beter op door een extremer klimaat met langere droogtes.'

'Klimaat is een verhaal van over de hele wereld', vertelt Frieda De Hertogh, de begeleider van de MOS-raad op school. 'Het verhaal wordt voelbaar, en plots kan je met je eigen ogen zien wat klimaatverandering kan betekenen.' Volgens Barbara hangt het allemaal samen. 'Het gaat om een vergroot globaal besef dat thema's als klimaatverandering of ongelijkheid tussen noord en zuid uiteindelijk allemaal samen hangen.'

'Dan kom je nadien terug naar België en hoor je mensen op de bus klagen over het weer', besluit ze. 'We mogen dankbaar zijn met genoeg water hier.' Sarah is nu verpleegkundige op de tropische afdeling in een ziekenhuis. Het zaadje voor tropische geneeskunde werd hier op school geplant. 'Het doel is om uiteindelijk voor Artsen Zonder Grenzen te werken, bijvoorbeeld in Tanzania.'

Een reportage van Always Hungry (2022)

Nog enkele kanttekeningen van MOS

Inleefreizen hebben in de eerste plaats als doel om jezelf en je entourage te verrijken. Daarnaast is het belangrijk om het lokaal eigenaarschap centraal te zetten. Versterk lokale initiatieven, maar neem niet zelf de lead. Ook zonder jouw hulp kan de plaatselijke bevolking de projecten realiseren.
In dit voorbeeld wordt ingezoemd op het leerproces bij de leerlingen in België. Vanzelfsprekend beschouwen we de lokale partner als evenwaardig.
Zorg ervoor dat inleefreizen toegankelijk zijn voor alle leerlingen van de school.

Meer lezen?

Lees het verslag 'Dutjesverkoop, Hotel Endallah en Pastanzania' op de website van de school.

Het 4e Pijlersteunpunt van 11.11.11 ondersteunt iedereen die vanuit Vlaanderen en Brussel betrokken is bij een project van internationale solidariteit.