Mien en Fien Ananas zijn tweelingzussen. Ze wonen in Brazilië. Ze kennen de familie Appel die bij ons in België woont. Ze komen op bezoek! Karel Appel gaat de zussen ophalen in de luchthaven. Mien is er al. Die reist graag met het vliegtuig. Fien is er niet bij. Die komt liever met de ananasboot. Want vliegtuigen vervuilen de lucht. Karel Appel gaat samen met Mien en zijn neef Bio Appel op zoek naar Fien in de haven waar de boten aankomen. Iedereen is blij om elkaar terug te zien. Mien en Fien zijn blij dat ze hun ruzie weer kunnen bijleggen
Thema: vervoer van ananas via boot of vliegtuig, voedselkilometers
Subthema’s: exotisch fruit, (biologisch) fruit van bij ons. Bio-appels versus bespoten appels, vervoermiddelen en hun voetafdruk, korte en lange keten
Mogelijke aanleidingen om dit verhaal te vertellen
- Je wil verduidelijken dat sommige vruchten van heel ver komen en dat dit niet zo goed is voor de aarde.
- Bij de uitwerking van het thema ‘fruit’ wil je exotisch fruit betrekken.
- Je wil het eten van gezond fruit stimuleren. Je wil het eten van appels, peren,… van bij ons aanmoedigen.
- Je wil meedoen aan de Week van de smaak (midden november).
- Kinderen hebben interesse voor de zee, vliegtuigen, boten, wereldbol, wereldkaart, vervoer, havens producten van andere landen,….
- Je school neemt deel aan een actie voor gezonde, lokale en seizoensgebonden voeding en je wil dit engagement versterken.
Ontwikkelingsdoelen kleuteronderwijs
Wetenschappen en techniek
- Natuur: Algemene vaardigheden: 1.1 de kleuters kunnen verschillen onderscheiden in geluid, geur, kleur, smaak en voelen.
- Natuur: Algemene vaardigheden: 1.2 de kleuters tonen een explorerende en experimenterende aanpak om meer te weten te komen over de natuur.
- Natuur: Algemene vaardigheden: 1.3 de kleuters kunnen met hulp van een volwassene eenvoudige bronnen hanteren om meer te weten te komen over de natuur.
- Natuur: Milieu 1.13 de kleuters tonen een houding van zorg en respect voor de natuur.
Mens en maatschappij
- Mens: Ik en de ander: 1.4 de kleuters kunnen in concrete situaties verschillende manieren van omgaan met elkaar herkennen en erover praten.
- Mens: Ik en de ander: 1.5 de kleuters kunnen bij anderen gevoelens van bang, blij, boos en verdrietig zijn herkennen en kunnen meeleven in dit gevoel.
- Mens: Ik en de ander: 1.6 de kleuters weten dat mensen eenzelfde situatie op een verschillende wijze kunnen ervaren en er verschillend kunnen op reageren.
- Maatschappij: Sociaal-economische verschijnselen: 2.1 de kleuters kunnen beroepen en bezigheden van volwassenen die ze kennen op een eenvoudige wijze beschrijven.
Nederlands
- Nederlands luisteren: 1.2 de kleuters kunnen voor hen bestemde vragen in concrete situaties begrijpen.
- Nederlands luisteren: 1.3 de kleuters kunnen een mondelinge, voor hen bestemde boodschap, ondersteund door beeld en/of geluid, begrijpen.
- Nederlands luisteren: 1.5 de kleuters kunnen een beluisterd verhaal, bestemd voor hun leeftijdsgroep, begrijpen.
- Nederlands luisteren: 1.6 de kleuters kunnen de bereidheid vertonen om naar elkaar te luisteren en om zich in te leven in een boodschap.
- Nederlands spreken: 2.1 de kleuters kunnen een voor hen bestemde mededeling en/of verhaal zo (her)formuleren, dat de inhoud ervan herkenbaar overkomt.
- Nederlands spreken: 2.2 de kleuters kunnen spreken over ervaringen of gebeurtenissen uit de eigen omgeving of over wat ze van anderen vernamen.
- Nederlands spreken: 2.10 de kleuters kunnen zich inleven in duidelijk herkenbare rollen en situaties en vanuit eigen verbeelding/beleving hierop inspelen.
MOS-kerndoelen bij dit verhaal
|
|
Voelen: inleven |
|
|
|
Denken: onderzoeken |
|
|
|
Doen: actievoeren met kinderen |
|
Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs)
|
‘4.7 Er tegen 2030 voor zorgen dat alle leerlingen kennis en vaardigheden verwerven die nodig zijn om duurzame ontwikkeling te bevorderen….’ |
|
‘Verzeker duurzame consumptie- en productiepatronen.’ ‘12.8 Tegen 2030 garanderen dat mensen overal beschikken over relevante informatie over en zich bewust zijn van duurzame ontwikkeling en levensstijlen die in harmonie zijn met de natuur.’ |
|
‘13.3 De opvoeding, bewustwording en de menselijke en institutionele capaciteit verbeteren m.b.t. mitigatie, adaptatie, impactvermindering en vroegtijdige waarschuwing inzake klimaatverandering’. |
Overzicht van de prenten + bijhorende sleutelvragen
|
Prent 0 – titel + cover 
|
|
|
Prent 1 – Karel wacht op het vliegtuig 
|
Sleutelvragen die bij deze prent horen:
|
|
Prent 2 – Brazilië is ver 
|
Sleutelvragen die bij deze prent horen:
|
|
Prent 3 – Mien stapt van het vliegtuig 
|
|
|
Prent 4 – Mien had ruzie met Fien 
|
Sleutelvragen die bij deze prent horen:
|
|
Prent 5 – Bij Bio 
|
Sleutelvragen die bij deze prent horen:
|
|
Prent 6 – Met Bio naar de haven 
|
|
|
Prent 7 – Naar de boot uit Brazilië 
|
Sleutelvragen die bij deze prent horen:
|
|
Prent 8 – Mien en Fien vinden elkaar 
|
|
|
Prent 9 – Fien vertelt 
|
|
|
Prent 10 – Samen lopen ze de haven uit 
|
Mogelijke acties en uitdagingen
NOOT: Karel Appel heeft echt bestaan! Hij was een veelzijdig kunstenaar die deel uitmaakte van de Cobra-groep. Meer informatie over Karel Appel vind je via Google. |
De prenten waarnemen
De personages in het verhaal
- Waarneming van de vorm van de hoofden.
- Karel Appel: prent 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10.
- Mien Ananas: prent 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10.
- Bio Appel: prent 5, 6, 7, 8, 10.
- Fien Ananas: cover, prent 4, 7, 8, 9, 10.
Gevoelens
- Prent 1: Karel Appel is ongeduldig.
- Prent 4: Mien Ananas was boos, is verdrietig.
- Prent 6: Mien sakkert, is bang dat ze Fien niet gaat terugvinden. Karel Appel en Mien Ananas juichen.
- Prent 8: Mien en Fien zijn zeer blij om elkaar terug te zien, ze vallen dolgelukkig in elkaars armen. Ze zijn niet boos meer.
- Prent 9: Fien vertelt vol enthousiasme, Mien is stiekem jaloers.
- Prent 10: ze zijn allen samen tevreden, lachen.
Hulpmiddelen voor onderzoek
- Prent 1: waar vertrekken en landen vliegtuigen? Wat gebeurt er op een luchthaven/ vliegveld?
- Prent 2: kan je de ‘grote zee’ (oceaan) en de vorm van de landen (werelddelen) zoals op de prent terugvinden op een wereldkaart/ wereldbol?
- Prent 2: wat zie je in de ‘grote zee’? Kunnen we daar meer van te weten komen?
- Prent 6: hoe ziet een zeehaven met boten eruit?
- Prent 7: worden ananassen zo vervoerd op een boot? Waar kunnen we een doos om ananassen te vervoeren krijgen? Kunnen we waarnemen en onderzoeken wat er allemaal op staat?
Gedetailleerd waarnemen
- Prent 1: beschrijf eigenschappen van het uiterlijk van Karel Appel. Op wat gelijkt het hoofd van Karel Appel? Waarom zijn er vrachtwagens op het vliegveld? Wat zie je op de staart van de vliegtuigen? Waarom die letters/ tekens?
- Prent 2: wat zie je in de ‘grote zee’? Welke boten zie je? Zie je de ananasboot? Welke dieren zie je? Wat hangt er helemaal aan de kant, naast de aarde?
- Prent 3: hoe stap je uit een vliegtuig? Op wat gelijkt het hoofd van Mien Ananas?
- Prent 4 en 9: wat heeft Fien op haar rug?
- Prent 6: wat kan je allemaal zien in een haven? Waarom zijn er vrachtwagens?
- Prent 9: wat deed Fien op de boot?
- Op welke prenten zie je een letter?
Vergelijkend waarnemen
- Prent 4 en 8 : welke gelijkenissen en verschillen zie je tussen het uiterlijk van Fien en Mien Ananas? Aan wat zie je dat ze familie zijn? Kan je ook zien dat het tweelingzussen zijn?
- Welke verschillen zie je tussen de prenten 4 en 8?
- Prent 5: welke gelijkenissen en verschillen zie je tussen het uiterlijk van Karel en Bio Appel? Aan wat zie je dat Karel Appel en Bio Appel familie zijn?
- Heeft Karel Appel altijd een uurwerk aan? Op welke prent?
- Prent 1 en 6: wat is het verschil tussen een vliegveld en een haven voor boten?
Woordenschat en uitdrukkingen in het verhaal
aanmeren/ algauw/ avonturen/ België/ bio/ Brazilië/ de buik van de boot/ Fien vindt het niet kunnen/ filmster/ haven/ honderduit vertellen/ in elkaars armen vallen/ in koor juichen of roepen / jaloers/ neef/ ongeduldig/ raad/ ras/ rijp/ saaie boel/ sakkeren/ spuiten/ stiekem/ tractor/ troep/ tweelingzusjes/ vertraging
De inleving versterken
Inleven in de personages en uitbeelden van het verhaal met attributen
Het verhaal naspelen in de turnzaal of buiten
Het verhaal verder uitwerken/ aanvullen en dit uitbeelden
Uitwisselen van ervaringen en gevoelens i.v.m. diverse aspecten van het verhaal
Vrij spel met kleine materialen om het verhaal na te spelen
Participatie door de kinderen bevorderen
Inleven in de personages en uitbeelden van het verhaal met attributen
- Karel Appel: pet met steeltje/ baret, rood witte sjaal, uurwerk, laarzen.
- Mien Ananas: zonnebril, lippenstift, ronde oorbellen, halssnoer, armband, handtas, fel oranje kleed.
- Karel Appel: pet met steeltje/ baret, rode wangen, witte broeksriem en witte schoenen met de B van Bio.
- Fien Ananas: driehoekige oorbellen, donkergroen kleed, rugzak,…
- Vlag van België en vlag van Brazilië.
- Voorzie stukjes ananas en appel voor tussendoor.
Het verhaal naspelen in de turnzaal of buiten
Dit kan bijvoorbeeld in het kader van een bewegingsactiviteit:
- Als een vliegtuig over banken stappen, als een boot de zaal oversteken.
- Een grote wereldkaart tekenen of land/ water afbakenen.
- Oefeningen om snel en traag te ervaren.
- Nabootsen van lichaamshoudingen van Fien en Mien, …
- Voorzie ook hier stukjes ananas en appel.
Het verhaal verder uitwerken/ aanvullen en dit uitbeelden
- De personages een gsm geven en laten dialogeren, afspraken maken,…
- Hoe hebben de zussen Karel Appel ooit leren kennen? Is de familie Appel ooit in Brazilië geweest? Kennen ze elkaar via internet? Hebben ze elkaar al ontmoet of is het de eerste keer?
- Gaan de zussen samen de boomgaard van Karel Appel en de biotuin of boomgaard van Bio Appel bezoeken tijdens hun verblijf hier? Eten ze zelf graag ananas of lusten ze ook appels? Of maken ze samen een appel-ananas-gerecht of ontdekken ze samen een ananasappel?
- Gaan Fien en Mien Ananas terug naar Brazilië met het vliegtuig of met de boot? Bespreken ze samen de voor -en nadelen? Gaan ze nu samen?
Uitwisselen van ervaringen en gevoelens i.v.m. diverse aspecten van het verhaal
- Uitwisselen van kennis en meningen, maar ook ervaringen, gevoelens, anekdotes over vliegtuigen, boten, aanvoer en vervoer van fruit, voor- en nadelen van vliegtuigen, boten,…op een vliegtuig wachten, een uurwerk gebruiken, veraf, dichtbij,…
- Wie heeft er tweelingen, zussen, broers, neven, … in de familie? Welke ervaringen en gevoelens hebben de kinderen daarbij?
- Uitwisselen van dromen, wensen, wat wil ik later worden: filmster, bioboer,…
- Uitbeelden van lichaamshoudingen en gevoelens: zie bv. de lichaamshoudingen van Mien Ananas, die lijkt op een filmster,…
- Bespreken van smaken en voorkeuren in verband met het eten van (exotisch en lokaal) fruit.
Vrij spel met kleine materialen om het verhaal na te spelen
- Vervoermiddelen: vliegtuigen, boten en vrachtwagens, tankstation, tankwagens, containers, ananassen los en in kistjes of in kartons, een grijpkraan, hijskraan, weegschaal,….
- Popjes van de personages.
Participatie door de kinderen bevorderen
- Laat de kinderen zelf beslissen hoe ze het verhaal verder wil uitwerken.
- Laat hen ook bepalen over welke aspecten van het verhaal ze verder willen elkaar bevragen, bijkomende info willen zoeken.
- Geef de kinderen de kans om suggesties te doen en voorkeuren uit te spreken voor aanvullende activiteiten.
- Beslis in overleg met de kinderen over welke exotische vrucht (kiwi, banaan, ….) ze meer willen vernemen.
Het denken, waarnemen en onderzoeken stimuleren
Exploratie naar een winkel of naar de markt
Waarnemen / proeven van ananas
Kennis verwerven met infofilmpjes
De lange keten opbouwen en vergelijken met korte keten
Letters ontdekken en vergelijken met de letters in de voornamen van de kinderen
Vrij spelen met fruitspeelgoed
Participeren door de kinderen en de hun omgeving
Exploratie naar een winkel of naar de markt:
- In de fruitafdeling of in het fruitkraam een rijpe ananas kiezen: gele kleur, zoete geur, zacht gevoel, waarneming van de vervoerdozen, verpakking, bio, labels,… Hoe kan ik weten of de ananas met de boot of met het vliegtuig naar hier gekomen is?
- Op zoek gaan naar andere producten i.v.m. ananas: gesneden ananas in plastiek potjes, ananasschijven in blik, ananassap, confituur, gedroogd, in yoghurt, ijs, douchegel met ananas, …
- Globaal waarnemen van ander exotisch/ tropisch fruit. Welk fruit dat van ver komt, kunnen we nog vinden? Wie heeft het al geproefd? Van waar komt het exotisch fruit? Kunnen we een foto nemen van het labeltje en opzoeken waar de vermelde landen liggen?
Waarnemen / proeven van ananas
- Vergelijken uitzicht en smaak van verse ananas en ananas uit blik, rijp, nog niet rijp, te rijp,…
- Demonstreren hoe ananas gesneden wordt. Gewicht voor en na het snijden, …
- Leg uit dat een ananas zeer veel vitamines bevat en gezond is.
- Hoe maak je een ananasdrankje? Een ananashapje?
- Hoe eet je ananas? Wie heeft het al geproefd? Wat vind je van de smaak?
- Hoe kan je het afval beperken? Wat doe je met afval?
Beeldend verwerken
- Op de Caraïbische eilanden is de ananas een symbool van vriendschap en gastvrijheid. Dat idee verspreidde zich ook bij ons. Als verwelkoming krijg je een stuk verse ananas. Je ziet afbeeldingen van ananassen op deuren, tafellakens, servetten,…
- Laat de vorm van de ananas schilderen of stempelen op papieren tafellakens, servetten,… die je gebruikt om het lokaal te versieren, om samen te vieren of voor een toonmoment.
Verduidelijken van begrippen
- Lokaal fruit, fruit van hier, zgn. inheems of inlands fruit.
- Biofruit, niet bespoten, niet behandeld.
- Korte keten en lange keten, dichtbij en veraf.
- Seizoensfruit: dit zijn de vruchten die traditioneel groeien in ons land in een bepaald seizoen.
- Exotisch of tropisch, zgn. uitheems fruit.
Kennis verwerven met infofilmpjes
- Hangen ananassen ook aan bomen zoals appels? Hoe groeit de ananas? Hoe lang groeit een ananas (2 jaar)?
- Grote ananasplantages vereisen heel veel water. Dat is soms in het nadeel van de mensen die in de omgeving van de plantage wonen.
- Het vervoer van ananassen. Laden en lossen in Brazilië en in België. Vervoer met vrachtwagens naar luchthaven of boten.
- Waarom lokaal en seizoensgebonden fruit eten? Omdat producten die uit verre landen worden ingevoerd of in verwarmde serres worden gekweekt voor heel wat vervuiling en een hoog energieverbruik zorgen.
Kennismaken met de wereldbol / wereldkaart, onderscheid land-water, werelddelen, … en met voedselkilometers
- Laat kinderen reageren op een wereldbol of een wereldkaart aan de thematafel.
- Vertrek van prent 2. Situeer België en Brazilië op de kaart of op de wereldbol. Bespreek hoe je kan reizen van hier naar daar en omgekeerd. Bespreek de voordelen en de nadelen van de vervoermiddelen.
- Zoek nog andere landen op waar ananassen groeien. Situeer ze op de wereldkaart of -bol. Bespreek telkens het vervoer en zeg ook iets over de energie die nodig is om zo ver te reizen. Bespreek de bijbehorende uitstoot en het verlies, de (voedsel)verspilling onder andere bij het overladen van het ene vervoermiddel naar het andere.
- Laat kinderen de afgelegde weg op de wereldkaart aanduiden. Laat aanvoelen dat veel kilometers vliegen veel uitstoot en kosten meebrengen.
- Welk voedsel komt er nog uit andere landen naar ons? Hoe kunnen we dat weten? Waar liggen die landen? Komt dat voedsel ook met de het vliegtuig of boot? Of met een vrachtwagen? Is dat altijd met vieze wolken die Terra de aarde niet zo graag heeft?
De lange keten opbouwen en vergelijken met korte keten
- Verduidelijk aan de hand van appels wat men verstaat onder ‘korte keten’. De kortste keten is een appel uit de eigen tuin! De keten wordt langer als je appels gaat kopen bij de (bio)boer omdat je je moet verplaatsen. De keten wordt langer als je appels koopt op de markt of in een warenhuis. De appels leggen dan een langere weg af langs de veiling,….
- Gebruik voorwerpen en speelgoedvervoermiddelen om heel het tracé van de ananas uit te beelden in een ‘lange keten’. Schakel speelgoedpopjes in om te benoemen wie telkens voor een bepaalde stap zorgt. Bespreek wie meewerkt aan het hele proces. Van plant tot in de mond: start op een plantage (aanplant, verzorging met veel water, oogst na 2 jaar), samenbrengen op verzamelplaatsen, vervoeren naar een haven, inladen in boot of vliegtuig, reizen met boot of vliegtuig met bewaring en koeling onderweg, aankomst in haven bij ons, lossen en bewaren, vervoeren naar magazijnen en kleinere bewaarplaatsen, vervoer naar veiling, vervoer naar grote en kleinere winkels, etaleren in de rekken, aankopen, klaar maken in de keuken, proeven en opeten.
- Of leg afbeeldingen van voorwerpen, personen, vervoermiddelen in een lange ketting van opeenvolgende stappen om de lange keten te visualiseren.
- Vergelijk een lange en een korte keten.
- Bespreek de voor- en nadelen van de lange en de korte keten aan de hand van ananassen en appels. Laat de nadelen voor mens en planeet bij de lange keten aanvoelen. Laat de voordelen van de korte keten aanvoelen.
Letters ontdekken en vergelijken met de letters in de voornamen van de kinderen
- Zie de waarneming van de prenten van het verhaal.
- A van Appel, Ananas, Amerika,…
- B van Bio, België, Brazilië, Boer, Boot, …
- Andere letters: zie nutri-score ABCDE en bijhorende kleuren op (sommige) verpakkingen, promofolders,…
Vrij spelen met fruitspeelgoed
- Bied speelgoed van ‘exotisch fruit’ en van lokaal fruit aan. Schakel ook poppetjes van de personages en vervoermiddelen in.
- Zoek afbeeldingen uit folders van winkels om aan te bieden. Deze afbeeldingen kunnen ook gesorteerd worden of gebruikt worden voor spelletjes. Laat inheems fruit bij een tractor leggen. Uitheems fruit laat je bij een vliegtuig leggen.
Participeren door de kinderen en de hun omgeving
- Organiseer indien haalbaar bv. in samenwerking met ouders een exploratie naar een transportplaats, haven, luchthaven, plaats waar vliegtuigen overvliegen en waar kinderen veilig vliegtuigen kunnen waarnemen?. Breng een bezoek aan een veiling, een opslagplaats, een fruitboerderij,….
- Laat de kinderen bepalen wat ze allemaal over ananassen willen weten of ervaren.
- Laat de kinderen kiezen welk ander exotisch fruit ze willen ontdekken en onderzoeken.
Voor wie meer wil
- Breid uit naar ander ‘exotisch’ fruit: banaan (soorten, herkomst,…), sinaasappel, kiwi, (Nieuw Zeeland, maar ook Italië).
- Breid uit naar Fair Trade (eerlijke handel): rechtvaardig loon voor de arbeiders in de plantages zodat ze goed kunnen leven, water hebben, kinderen naar school kunnen gaan,…. Vergelijk ananasproducten uit de wereldwinkels, druiven uit Zuid Afrika, bananen, ….
- Zoek op hoe appels vroeger en nu bewaard worden om de winter door te komen. Maak kennis met enkele appelsoorten en afgeleide producten (appelsap, appelmoes,…). Je hebt al vroege appels in augustus. Pink Lady wordt laat, nl. eind oktober geoogst. Deze appelsoort wordt gekweekt in Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Chili. Deze appels komen tot bij ons via een lange keten. Ze leggen dus heel wat voedselkilometers af!
- Situeer ananas in de voedingsdriehoek, zie gezondleven.be.
- Bezoek een boomgaard, appelverwerking, …
- Breid uit naar bio-groenten.
- Zoek eens wat op over de vele schepen die dagelijks over de oceanen varen. Ook schepen zorgen voor uitstoot en vervuiling.
- Vertel iets over de geschiedenis van de ananas. De mensen in Zuid- en Midden-Amerika kennen de ananas al heel lang. Columbus ontdekte de ananas (1493) en bracht die mee als een lekkernij voor de koning van Spanje. Zo komt het dat er ook ananassen gekweekt worden in Portugal en Spanje.
Acties om samen met de kinderen uit te voeren
Organiseren van een toonmoment voor ouders, grootouders, andere klassen
Versterken van de actie voor fruit op school
Participeren door de kinderen en de omgeving
Organiseren van een toonmoment voor ouders, grootouders, andere klassen
- Ontwerp een fijne uitnodiging bv. met een geschilderde of een gestempelde ananas. De ananas is in warme landen een symbool van gastvrijheid!
- Laat vier kinderen het verhaal van de ananasboot uitbeelden. Geef de kinderen de kans om het verder uitgewerkte verhaal te vertellen.
- Laat de kinderen uitleggen dat een ananas zeer gezond is, rijk aan vitamines, een uitzonderlijke lekkernij.
- Help de kinderen om aan de hand van enkele voorbeelden een korte en een lange keten te tonen. Laat de lange keten van de ananas vergelijken met de korte keten van de appel.
- Laat de kinderen de voordelen van de korte keten en de nadelen van de lange keten toelichten.
- Zet grotere stukjes appels kort bij en zorg er voor dat een langere weg moet afgelegd worden om kleinere stukjes ananas te proeven. Laat zo aanvoelen dat ananas eigenlijk toch iets uitzonderlijks is.
- Of doe een ‘blinde appeltest’. Snijd een lekkere appel van bij ons en een Pink Lady in stukjes. Laat geblinddoekt proeven. Welke appel krijgt de voorkeur? Kan je de smaak beschrijven? Laat de kinderen uitleggen dat een Pink Lady meestal van ver komt met het vliegtuig. De vieze wolken van een vliegtuig zijn niet goed voor het klimaat en voor de aarde.
- Laat de kinderen een actiefiche of affiche ontwerpen en geef ouders de kans om dit engagement te ondersteunen.
Versterken van de actie voor fruit op school
- Bekijk hoe je de lopende acties kan uitbreiden en verbeteren.
- Maak gebruik van een fruitkalender of seizoenskalender om het beschikbaar fruit te ontdekken. Zie https://www.velt.nu/fruitkalender of https://www.lekkervanbijons.be/fruit/seizoenskalender-fruit .
- Werk samen met de ouders en een fruitteler in de buurt om de actie het hele jaar vol te houden.
- Leer kinderen verspilling voorkomen en afval te verwerken.
Participeren door de kinderen en de omgeving
- Noteer samen met de kinderen een overzicht van mogelijke acties. Werk acties uit in hun volgorde van voorkeur.
- Laat kinderen kiezen welk fruit ze beter willen leren kennen en samen willen delen op school.
