Wereldwijd hanteren 59.000 scholen de 7 succesfactoren als houvast om een Eco-School te worden. Voor alle stappen geldt dat leerlingen centraal staan: zij onderzoeken de school, bedenken acties en voeren deze uit. Samen met iedereen in en om de school.
- Duurzaamheidsscan
- SMART-doelen en actieplanning
- Meten en evalueren
- Curriculum
- Draagvlak en leerlingenbetrokkenheid
- Informeren en communiceren
- Eco-code
Duurzaamheidsscan
OMGEVINGSWETGEVING Het is belangrijk dat de school in regel is met de omgevingswetgeving. We vragen dat de school hiervoor een verklaring op eer ondertekent.
BEGINSITUATIE Om vast te kunnen stellen hoe ver jouw MOS-school al staat op het vlak van duurzaamheid, bepaal je eerst een beginsituatie. Dit is een leerrijk en boeiend proces, met veel leerkansen voor leerlingen en leerkrachten. Maak hiervoor gebruik van het SDG-kompas op www.SDGsatschool.be.
SMART-doelen en actieplanning
SMART-DOELEN Na het vaststellen van de beginsituatie, bepaalt de school haar zelfgekozen milieu-en duurzaamheidsthema’s of put ze uit het thema-aanbod van de FEE. Vervolgens formuleert de school SMART-doelen. SMART-doelen zijn Specifiek, Meetbaar, Aanvaardbaar, Realistisch en Tijdsgebonden. Bekijk het thema-aanbod van de FEE.
ACTIEPLANNING MOS Dit is de groene draad doorheen de twee schooljaren. Daarom wordt een actieplan opgesteld om de MOS-activiteiten op klas-, school- en omgevingsniveau in kaart te brengen. Je kiest zelf hoe dit actieplan eruit ziet.
Tips en tricks om een actieplanning op te stellen:• Bepaal het MOS-jaarthema (bij voorkeur met het hele schoolteam). Vertrek vanuit een concreet probleem (de speelplaats puilt uit van het zwerfvuil) of de actualiteit (klimaatproblematiek). • Inventariseer wat de school reeds doet rond milieuzorg en/of wat reeds verankerd is (projectweek rond afval, Sam de verkeersslang, …).• MOS-acties worden best als volgt in het actieplan opgenomen:- Inleefmoment (afval van één week verzamelen, op zoek naar de watermeter, …)- Doe-momenten gespreid over het schooljaar (acties die resulteren in milieuwinst) - Toonmoment (tijdens de open-deur, musical, tentoonstelling, …) • Bewaak de samenhang tussen de MOS-acties, de MOS-criteria, en het educatieve aspect op klasniveau (leermiddelen, de inzet van externe expertise van bijvoorbeeld MOS-schakels). • Hou het actieplan bondig en overzichtelijk! vb.:- MOS-actie: Opstarten composteren- Leermiddel: lessenpakket ‘Composteren met kinderen’- Externe expertise: de compostmeester in de school • Maak waar mogelijk koppelingen met reeds in de school lopende thema’s/projecten (Sinterklaas, Jeugdboekenweek, 11.11.11., …). Een brede benadering bevordert systeemdenken! • Durf het actieplan regelmatig bij te sturen. Een actieplan is een dynamisch werkinstrument! • Wees creatief, durf buiten de lijntjes te kleuren, denk breed! • Verspreid het actieplan onder de collega’s, hang het op in het leerkrachtenlokaal, plaats het op de schoolwebsite.
Meten en evalueren
Het werkthema is nu bepaald. SMART-doelen zijn geformuleerd. Er is een actieplan opgesteld. Hoe de beginsituatie van het gekozen werkthema er uitziet, bepaal je door het uitvoeren van een nulmeting. Meten is weten! Zet hierbij de leerlingen aan het werk. Meetgegevens worden verwerkt en gevisualiseerd. Met de kennis, afkomstig van deze nulmeting, kunnen SMART-doelen eerst bijgesteld worden en aansluitend acties verder geconcretiseerd. De vooruitgang wordt in de kijker gezet! Daarna wordt de eindmeting bekeken en de acties worden geëvalueerd. Je stuurt de MOS-werking bij waar nodig.
Curriculum
Gebruik duurzaamheidsthema’s om aan je curriculum te werken en integreer deze in alle vakken, leergebieden, vak-en leergebied overschrijdende projecten, uitstappen,… Zet leerlingen aan het denken en stimuleer hen om duurzame keuzes te maken via onderzoekend leren. Leg linken met andere thema’s zoals armoede, gezondheidseducatie, cultuur en mensenrechten en werk leerlijnen uit.
Draagvlak en leerlingenbetrokkenheid
ZORG VOOR EEN BREED DRAAGVLAK Hoe meer mensen er bij het Eco-Schoolproject betrokken zijn, hoe groter de slaagkans. De school betrekt het schoolteam, de directie, de leerlingen, de ouders, het schoolbestuur en de schoolomgeving zoveel mogelijk vanaf de start. Ze krijgen daardoor een beter inzicht op de visie, de doelen en de acties die daaruit voortkomen. De school zet MOS als een vast agendapunt op de personeelsvergadering en op de vergaderingen van het oudercomité. De school doet een beroep op externe partners zoals natuurverenigingen, de gemeente, ngo’s, vzw’s, ouders, …
LEERLINGENBETROKKENHEID Leerlingen zijn de belangrijkste partners in het MOS-gebeuren. Via MOS-raden, leerlingenraden of leerlingenklankbordgroepen worden ze actief betrokken. De MOS-acties moeten van hen zijn, niet voor hen. Leerlingen kunnen meedenken, meepraten, meeweten, meebeslissen, meedoen en mee-evalueren. Hun enthousiasme zal groeien wanneer het project van hen is.
Informeren en communiceren
Het project krijgt pas uitstraling met een degelijke communicatie. Betrokkenen - zowel intern als extern - informeren en een forum geven, zorgt ervoor dat je eigenaarschap creëert. Met een constructieve, originele en creatieve communicatie profileert de school zich als een duurzame en milieuvriendelijke school. MOS is opvallend aanwezig op de schoolwebsite, in de nieuwsbrief… De school brengt de lokale gemeenschap op de hoogte van de MOS-activiteiten en -afspraken. De school betrekt ouders door hen te stimuleren om de MOS-inspanningen die op school gebeuren thuis verder te zetten. Actiedagen zoals #iktrekhetmijaan, Wereldwaterdag, #MissieMinder, Mobiliteitsweek… bieden een ideale gelegenheid om je MOS-werking in de kijker te zetten. Laat je creativiteit de vrije loop om je MOS-werking te visualiseren. Gebruik hiervoor onze MOS-communicatietools.
Zo informeren de leerlingen van De Krekel uit Haaltert over hun MOS-acties.
Eco-code
Een Eco-School is een MOS-ambassadeur en heeft een eigen Eco-code. De school is fier op haar verwezenlijkingen en toont via de Eco-code waar ze voor staat. Dit komt tot uiting in een schooleigen en originele verwoording of een expressievorm waar de school trots op is. Deze Eco-code krijgt een prominente plaats in de school! Enkele voorbeelden van Eco-codes:
- Bekijk het filmpje van Sjabi Puurs
- Bekijk het filmpje van De Krekel Haaltert en De Grasspriet Erpe
- de MOS-visie van Klimop Oostkamp èn haar leerlingen
- Het lied van GBS Lochristi
- De Eco-code van De Bergop Tiegem: