Leerlingen met een mandaat in Biotechnicum in Bocholt

'Minder examens, meer bomen!'

'Je wordt als leerling voor vol aanzien en je mag mee beslissen hoe je school eruit zal zien', zeggen Sam Janssen (18) en Milan Claes (13). 'Hoe tof is dat?' De verkiezing van de 'MOS-leerlingenraad' op het Biotechnicum in Bocholt was voor hen dan ook een belangrijke dag.

Met een sprongetje veert Milan Claes op van de bank waarop hij zat, al houdt zijn rugzak in legermotief hem dicht bij de grond. 'Oef', zegt hij. 'Het is zover.' De zon werpt haar warmte op de speelplaats. De hiphopmuziek die zojuist nog uit de boxen schalde, is stilgevallen. 'Ik ben nerveus', zegt Milan. 'Ik ben bang dat ik er niet bij zal zijn.'

Op deze derde donderdag van september is in het Biotechnicum in Bocholt, een secundaire landbouwschool in de rechterbovenhoek van Limburg, de spanning al de hele voormiddag te snijden. Zoals steeds bij het begin van een nieuw schooljaar worden vandaag drie leerlingenraden verkozen, verantwoordelijk voor 'algemeen beleid' (de blauwe lijst), 'sport en spel' (de gele lijst) en 'MOS' (de groene lijst). Elke raad telt om en bij de twaalf leden en zo meteen zal leraar Geert Heynickx, die zich over de MOS-projecten op deze school ontfermt, de verkiezingsresultaten bekendmaken.

Anders dan Ivan De Vadder bij de verkiezingsmarathons op de openbare omroep heeft hij geen scherm vol rode, groene, oranje, blauwe, gele en bruine staafjes achter zich, maar een venster met een affiche erop gekleefd. 'De kracht van verbinding', valt er op de affiche te lezen. 'De stemmen zijn geteld', zegt meneer Heynickx in zijn microfoon. 'Jullie mogen zich hier voor mij verzamelen.'

Climax

De bekendmaking van de resultaten is de climax van een week vol verkiezingskoorts. Er zijn kandidaten geronseld en lijsten opgesteld, er is uitleg verschaft over hoe je geldig kunt stemmen, in de eetzaal zijn er stemhokjes opgebouwd en deze ochtend is elke leerling apart gaan stemmen; op het Biotechnicum is de stemplicht nog van kracht. Met potlood en papier gebeurde dat, onder toezicht van enkele leerkrachten die als bijzitter dienstdeden. Zonder dat hij het zelf beseft, zet Milan nog een stapje voorwaarts. Meneer Heynickx schraapt zijn keel, klopt eens op de bol van de microfoon en zegt dan: 'Als je verkozen bent, vragen we je om hier aan mijn rechterkant te komen staan en te wachten voor de groepsfoto straks.'

45 van de 448 leerlingen hebben zich dit jaar kandidaat gesteld. Milan, die dertien is en deel uitmaakt van klas 2B1, heeft zijn zinnen gezet op een zitje in de MOS-raad. Hij komt elke dag met de fiets naar school, ook al woont hij vijftien kilometer verderop. Niet alleen zit hij boordevol energie, hij vindt het milieu ook 'superbelangrijk'. Concrete programmapunten heeft hij nog niet, tenzij misschien: 'Minder examens!' De vraag is alleen hoe je daarmee het klimaat kunt redden? 'Dat weet ik niet', lacht hij. Allicht levert het hem bij zijn klasgenoten, ten slotte toch zijn kiespubliek, wel veel goodwill op. 'Of ik mijn vrienden stiekem betaald heb om op mij te stemmen? Nee, natuurlijk niet. Ik vind het gewoon leuk om mij eens met school te mogen bemoeien. In andere scholen mag je als leerling niets zeggen, hier wel. Dat is de max. Wat ik behalve 'minder examens' nog wil veranderen? Meer bomen!'

Naast Milan loert een grotere, oudere jongen naar de punten van zijn schoenen. Sam heet hij, Sam Janssen. Hij is achttien, volgt Biotechnische Wetenschappen en zetelt al drie jaar in de MOS-leerlingenraad van het Biotechnicum. 'Voor volgend jaar denk ik aan een studie Biologie of Milieubeheer', zegt hij. 'Ik droom van een job als educatief medewerker in een natuurproject. Maar eerst wil ik me dit schooljaar hier nog engageren.' Naast Sam hangt een 'pedagogische boom' aan de muur, bordjes waarop de drie pijlers van het Biotechnicum in de verf worden gezet: verantwoordelijkheid, respect, gezondheid.

De school kreeg het internationaal erkende Eco-Schoolslabel, een programma van de Foundation for Environmental Education (FEE) om scholen die rond duurzaamheid en leerlingenparticipatie werken te bekronen, al zeven keer toebedeeld. De laatste keer gebeurde dat in mei 2021. De Groene Vlag die op de speelplaats hangt is het tastbare bewijs dat aan alle Eco Schools-criteria wordt voldaan en dat het Biotechnicum een voortrekker op het vlak van duurzaamheid is.

Groen hart

Voor Sam begon alles bij zijn opa, vertelt hij, met wie hij dikwijls op pad ging om vlinders en vogels te bekijken. De grauwe kiekendief en vier rode wouwen onder meer, als een squadron gevechtsvliegtuigen joegen ze door de Limburgse lucht toen Sam hen spotte. Ook thuis, in de tuin, kon hij uren naar kevers, rupsen en wormen turen. Hij was maar moeilijk uit de natuur weg te slaan, computerspelletjes zeiden hem bijzonder weinig. Sinds hij zijn groene hart ook op school kan laten gelden, heeft hij aan zelfvertrouwen gewonnen.

'Het meest trots ben ik op het Atalanta-project', zegt Sam. 'Achteraan in onze tuin.' De ecologische Atalanta-tuin ligt tussen de grote stal en de naastgelegen basisschool. Hij is gerealiseerd met steun van de provincie Limburg en breidt elk jaar uit. Onder impuls van de MOS-leerlingenraad kwamen er de voorbije jaren fruitbomen bij, een buitenklas in hout, een poel, een meetstation, bloemenweides vol vlinders en bijen, een nestkastje om de torenvalk te lokken en heel recent een composthoop die voortaan de serres kan verwarmen.

'Wat we vroeger op locatie deden, proberen we nu in de schoolomgeving zelf in te richten', zegt Geert Heynickx. 'En we betrekken de leerlingen bij elke stap. Dat helpt, merken we: elk jaar houden we een enquête naar hun welbevinden en 95 procent van onze leerlingen komt graag naar school.'

Sam is een van hen, zoveel is duidelijk. 'Ook met de kleinere projecten ben ik blij', gaat hij verder. 'Zoals de vergroening van de speelplaats, de nieuwe vuilnisbakken en de komst van een paar drinkfonteinen, waar we als MOS-leerlingenraad mee voor hebben gezorgd.' In zijn laatste jaar op het Biotechnicum wil Sam in de groene zone van de speelplaats graag nog wat extra banken laten plaatsen. 'En voor de rest: misschien wat meer lessen in de openlucht? Nu gebeurt dat af en toe, maar naar mijn idee nog te weinig. Het is veel fijner om in de frisse buitenlucht les te krijgen, in een kring of zo, dan altijd maar binnen op onze stoelen te blijven zitten.'

Desondanks is Sam bijzonder gelukkig hier. 'Vanaf de eerste dag voelde ik me thuis op deze school. Je bént hier echt iemand, je wordt als leerling voor vol aanzien en je mag mee beslissen hoe je school eruit zal zien: hoe tof is dat? Je leert in de raad ook discussiëren en luisteren, en dat zal ik later zeker nog goed kunnen gebruiken.'

Yes!

'En dan, als laatste, gaan we over tot de bekendmaking van de resultaten voor de leerlingenraad MOS.' Zo goed als alle verkiezingsresultaten zijn intussen omgeroepen. Geert Heynickx bouwt de spanning nog wat op. 'Op de lijst van de tweedejaars is verkozen... Milan Claes!' Gejuich vanonder de rugzak in legermotief. Opnieuw een sprongetje, iets hoger deze keer.

'… en op de lijst van de zesdejaars: Sam Janssen!' Ook op het gezicht van Sam verschijnt nu een brede glimlach. 'Yes!', zegt hij, en hij schuift zijn bril wat hoger op zijn neus. 59 stemmen behaalde Sam uiteindelijk, een verrassend hoge score. Met zijn pleidooi voor minder examens en meer bomen overtuigde Milan 28 medeleerlingen om op hem te stemmen.

Maar nu pas begint het echte werk: om de maand een vergadering, vurig overleg over de te bereiken doelen, op het einde van het jaar een slotmoment 'om te vieren wat er is gepresteerd'. De formatieronde zal vlot verlopen, zo te zien: na het nemen van een groepsfoto met alle verkozenen geven Sam en Milan elkaar lachend een vuistje. Twee aardige jongens zijn het, klaar om hun vleugels uit te slaan.

De bel rinkelt. Rijen worden gevormd. De verkiezingen zijn voorbij, het is tijd voor lessen Nederlands, Frans en Chemie. Straks vinden die ongetwijfeld meer en meer in de openlucht plaats.

Een reportage van Always Hungry (beeld) en Lander Deweer (tekst) (2021)