Inspiratiepagina voor een buitenles

1.    Leer meer over onze bestuivers en bouw een bijenhotel of een heuse bijenburcht. 
Volg bovenstaande links en ontdek hoe je samen met je kinderen een topaanbod voor bestuivers op school kan voorzien. Leerrijk en nog eens betekenisvol ook!

2.    Ontwikkel ruimtelijke oriëntatie en richting met een schatkaart.
Maak een eenvoudige schatkaart van een klein gebied, zoals bijvoorbeeld een deel van de speelplaats of een parkje in de omgeving. Gebruik symbolen om bomen, struiken en andere herkenningspunten aan te duiden. Verstop een ‘schat’ en laat de kinderen de kaart gebruiken om de schat te vinden. Gebruik gerichte taalinstructies (links, rechts, voor, achter, onder …) en laat luidop redeneren.

3.    Ga meten en vergelijken met touwen.
Gebruik een touw of een lint met een standaardlengte (bv. 5 meter, met aanduidingen per meter) om de omtrek van verschillende bomen te meten. Vergelijk de omtrekken en ontdek welke boom ‘het dikst’ is. Maak zeker de koppeling met de groeiringen van een boom en de betekenis van een boom voor de omgeving. Bekijk zeker ook de KaMOShiwijzer bij  de Kamoshibai ‘Boom zkt School’

4.    Ontdek patronen en structuren in natuurlijke objecten.

• Zoek samen naar spinnenwebben en observeer de patronen. Bespreek de (geometrische) vormen en de symmetrie van de webben.
• Verzamel verschillende bloemen en tel de bloemblaadjes. Ontdek of er patronen zijn in het aantal bloemblaadjes. (Wist je zelfs dat bloemblaadjes een eigen algoritme hebben?)
• Verzamel met je leerlingen bladeren met verschillende vormen en kleuren. Laat ze vervolgens in groepjes bladpatronen maken. Andere groepjes mogen deze patronen raden en verder leggen. (bv. ‘groot-klein-groot’ of ‘rood-geel-rood’).
• Laat je kleuters elk 10 willekeurige (natuurlijke) objecten verzamelen. Dan vraag je hen om deze te ordenen volgens een logica naar keuze. Laat ze benoemen wat hun criteria zijn (of vraag aan de andere kleuters of ze het kunnen raden).

5.    Verken de verhoudingen en vergelijkingen in de omgeving. 
Observeer de schaduwen die bomen werpen en vergelijk de lengtes van de schaduwen op verschillende tijdstippen van de dag door regelmatig de schaduw te gaan aftekenen. Bespreek hoe de positie van de zon de lengte van de schaduw beïnvloedt. Kan je inschatten waar de schaduw zal zijn als de schoolbel gaat? Leuke activiteit om te koppelen aan klok lezen!

6.    Ga op natuur-letterjacht. 
Maak voor elke letter van het alfabet een apart kaartje. Maak een wandeling op en/of rond het schooldomein en daag de kinderen uit om elke letter uit het alfabet af te leggen bij een (natuurlijk) object dat begint met die letter. Telkens als je aflegt zijn er twee vragen: is de letter juist? Is het iets natuurlijk? Hoeveel kaartjes krijg je afgelegd? Vind je voor elke letter iets natuurlijks? Tip. Maak foto’s en neem dat mee naar de klas.

7.    Ga op fantasiewandeling.
Ga met je kinderen op verkenning in de omgeving voor een ‘fantasie wandeling’. Probeer zoveel mogelijk verschillende natuurlijke materialen te verzamelen. Telkens een kind iets natuurlijks vindt, zegt die eerst wat het object wel is, dan verzint hij of zij er een fictieve betekenis voor (bv. kind vindt een stok -> Dit is geen stok, maar een speciale sleutel voor de geheime deur in de boom.’). Zo mag ieder kind van de klas iets zeggen. Op het einde van de wandeling bekijk je of je samen met je klas voor alle objecten de 2 betekenissen kan geven. Kom je tot een hoogste persoonlijk fantasieverhaal over de natuur? Ondersteun dat verhaal a.d.h.v. foto’s die je maakt.  
 

1.    Doe mee aan  de buitenlesdagchallenge van MOS en Natuurpunt en ontdek de biodiverstiteit in jouw schoolomgeving (3de graad)
MOS werkte in samenwerking met Natuurpunt een buitenlesdagchallenge uit in de app OBSIDENTIFY. Zo kan je samen met je leerlingen als een echte wetenschapper aan de slag en breng je de biodiversiteit in jouw schoolomgeving in kaart. Je voert een heus  biodiversiteitsonderzoek uit door het aantal verschillende soorten planten en dieren in een bepaald gebied in kaart te brengen. De verzamelde gegevens worden gebruikt door echte wetenschappers (citizen science project)! Een absolute aanrader voor de buitenlesdag. Hier vind je meer info over de buitenlesdagchallenge van MOS.

2.    Bouw een bijenhotel of een heuse bijenburcht. 
Ga naar de links in de bijlage en ontdek hoe je samen met je kinderen een topaanbod voor bestuivers op school kan voorzien. Leuk om te doen en nog eens betekenisvol ook!

3.    Ga speels aan de slag met meten en schatten.

• Laat kinderen de hoogte van bomen schatten en vervolgens nameten met behulp van deze methode. Of laat ze gestandaardiseerde lengtematen schatten en nameten:  wat is exact 1 mm, 1 cm, … ?  Wat zijn het kleinste en het grootste natuurlijke object dat ze exact kunnen nameten op de (groene) speelplaats?
• Laat kinderen de oppervlakte van onregelmatige vormen, zoals een speelzone of een groene speelheuvel, schatten en berekenen door de vorm op te delen in eenvoudigere geometrische figuren. Het is fijn als je met kaarten kan werken.

4.    Ontdek overal patronen en vormen.
Laat kinderen patronen zoeken in bladeren, bloemen, boomschors en andere natuurlijke objecten. Daag hen uit om er wiskunde in te herkennen (bv. 1 klaproos heeft 4 blaadjes -> 1x4, de vleugels van een vlinder zijn gespiegeld, …). Op deze manier leg je makkelijk de link naar diverse aspecten van de wiskunde (maaltafels, breuken, figuren, …)  en laat je leerlingen zien dat wiskunde ‘echt’ is en veelvuldig in de natuur valt te herkennen. Als leerkracht zie je welke koppelingen ze maken.

5.    Verken de grote verscheidenheid technische gebruiken van materialen in de omgeving.
Organiseer een speurtocht waarbij leerlingen materialen in de omgeving van de school moeten benoemen, zoals hout, metaal, plastic, …. Probeer hen uit te dagen om na te denken over het duurzaam aspect van dat materiaal (bv. hout voor een dak te dragen, beton om op te stappen, …). Verken samen of je het materiaal zou kunnen vervangen door een duurzamer materiaal?

6.    Maak een zintuigen-wandeling in een natuurlijke omgeving.
Voorzie voor elk kind een blad met daarop vier kwadranten. In elke kwadrant schrijf je een van volgende waarnemingen: horen, zien, voelen, ruiken. Laat de kinderen per zintuig zoveel mogelijk verschillende ervaringen noteren. Je kan dat in de klas nadien verwerken in een talige les over werkwoordtijden, bijwoorden en bijvoeglijke naamwoorden, of gewoon een straf doorleefd verhaal mee schrijven.

7.    Maak een zoek-de-fout-wandeling in een groene omgeving. 
Laat kinderen in een natuurlijke omgeving objecten verzamelen waarvan zij vinden dat ze niet thuishoren in die natuurlijke omgeving. Je kan daarna de materialen laten ordenen in twee cirkels (hoort hier wel/hoort hier niet). Laat de kinderen verantwoorden waarom iets wel of niet op deze plek hoort. Je kan eventueel een deelverzameling maken voor zaken die dubbelzinnig zijn. Dit ontwikkelt nuancering in de dialoog over wat natuurlijk en duurzaam betekenen.

8.    Maak buiten het mooie weer met je les Frans. In de buitenruimte kan je heel activerend aan de slag met een vreemde taal.

a.    Je kan je leerlingen bewegingsinstructies geven vanuit de insteek ‘voorzetsels’ (bv. zet je achter, leg je onder, verplaats met, …).
b.    Je kan zoekopdrachten in het Frans geven (op een kaartje) waarbij ze iets in de ruimte moeten vinden obv een set instructies. 
c.    Je kan je leerlingen een natuurlijk object laten zoeken. Daar moeten ze dan in het Frans een omschrijving voor opschrijven zonder het object rechtstreeks te benoemen. 
d.    Ga in het Frans op ‘natuur-letterjacht’: Maak voor elke letter van het alfabet een apart kaartje. Maak een wandeling op en/of rond het schooldomein en daag de kinderen uit om elke letter uit het alfabet af te leggen bij een natuurlijk object dat in het Frans begint met die letter. Hoeveel kaartjes krijg je afgelegd? Ontdek zo een rijk en lokaal ‘natuur-vocabularium’ in het Frans. 
 

1.    Doe mee aan  de buitenlesdagchallenge van MOS en Natuurpunt en ontdek de biodiverstiteit in jouw schoolomgeving.

MOS werkte in samenwerking met Natuurpunt een buitenlesdagchallenge uit in de app OBSIDENTIFY. Zo kan je samen met je leerlingen als een echte wetenschapper aan de slag en breng je de biodiversiteit in jouw schoolomgeving in kaart. Je voert een heus  biodiversiteitsonderzoek uit door het aantal verschillende soorten planten en dieren in een bepaald gebied in kaart te brengen. De verzamelde gegevens worden gebruikt door echte wetenschappers (citizen science project)! Een absolute aanrader voor de buitenlesdag. Hier vind je meer info over de buitenlesdagchallenge van MOS.

Gebruik wiskunde en wetenschappen op en rond jouw schooldomein om verrassende ontdekkingen te doen.

2.    Ga wiskundig geo-cachen  op het en rond het schooldomein. 
Verstop kleine voorwerpen in een afgebakende (natuurlijke) zone en geef de leerlingen coördinaten of aanwijzingen om ze te vinden. Gebruik wiskundige concepten zoals afstand, richting en hoeken in de aanwijzingen. Of verwerk je aanwijzingen in wiskundige opdrachten (cf. rekenkundige opgaven, meetkundige puzzels en logische raadsels, …)  die de leerlingen moeten oplossen om naar de volgende locatie te gaan. Maak daarbij maximaal gebruik van de natuurlijke omgeving! Meer info over geocaching. 

3.    Lanceer de ‘Gulden snede-challenge’.
Leg uit wat de gulden snede is en hoe deze voorkomt in de natuur. Kort gezegd verwijst de “gulden snede” naar het specifieke getal dat een vorm met de exacte proportie aanduidt, namelijk 1 – 1,618. Men zegt weleens dat het de proportie van de schoonheid is … Geef de jongeren de opdracht om voorbeelden van de gulden snede te vinden in (natuurlijke) objecten. Laat ze metingen verrichten en de verhoudingen vergelijken met de gulden snede.

4.    Zet zelf eens ‘het groen’ van jouw schooldomein in kaart.
Geef je leerlingen de opdracht om een kaart te maken (op A4)  van een bepaald gebied. Hierbij moeten ze de afstanden schatten, en de hoeken bepalen. Laat ze goed de natuurlijke objecten en gebieden aanduiden. Laat ze achteraf hun kaart vergelijken met echt kaartmateriaal. Laat hen stilstaan bij het aandeel ‘groen’ in hun omgeving. Ontstaat de droom voor een vergroening van je speelplaats? Kijk dan zeker eens hier. 

5.    Licht en schaduw.
Laat de leerlingen de beweging van schaduwen gedurende de dag observeren. Leer ze over de principes van licht en schaduw en hoe deze worden beïnvloed door de positie van de zon. Maak samen een zonnewijzer of doe een gokje over het schaduw-traject van een bepaald object. Je kan winter- en zomeruur met elkaar vergelijken of een gokje wagen op waar de schaduw zal zijn als de middagbel gaat. In dit Nerdland-filmpje leer je er alles over!

Verken je schooldomein of schoolomgeving met de blik van een milieuwetenschapper.

6.    Doe aan ‘acoustic mapping’.  
Geef je leerlingen de opdracht om geluidsmetingen (kan makkelijk via app op smartphone/tablet) te doen op  verschillende vooraf bepaalde plaatsen op een kaart. Leer ze hoe ze geluidspectra kunnen analyseren en de bronnen van geluid kunnen identificeren. Kleur geluidszones in op de kaart. Bespreek de invloed van menselijke activiteiten (geluidsvervuiling) op de geluidsomgeving. Tip: Hier kan je ter vergelijking geluidsbelastingkaarten terugvinden van je eigen schoolomgeving .

7.    "Bomen als klimaatregelaars".
Laat je leerlingen onderzoek doen naar de rol van bomen bij het vastleggen van CO2. Laat ze de omtrek van bomen meten en met behulp van deze info schatten hoeveel CO2 in een bepaalde boom opgeslagen zit. Stel dan vragen als ‘Hoeveel bomen moet ik planten om de CO2 uitstoot van een vliegvakantie naar Malaga te compenseren? Bespreek de invloed van bomen op het lokale klimaat. Wil je meer rond klimaat, kijk dan zeker eens hier.

8.    Waterfiltering. 
Laat de leerlingen een waterfilter maken met natuurlijke materialen zoals zand, grind en houtskool (laat ze eventueel zelf ontdekken wat het best zou werken). Laat ze dan ‘vuil’ water filteren en de kwaliteit van het gefilterde water vergelijken met het originele. Bespreek de principes van waterzuivering. Mogelijks kan je dit koppelen aan een echte chemische wateranalyse (voor en na staal) in een lab. Wil je meer doen met het thema water? Bekijk dan deze links: water op school en waterkwaliteit in je schoolomgeving.

Laat jongeren zich op een muzische wijze geïnspireerd voelen door de natuur.

9.    Camouflage-uitdaging.
Bespreek de principes van camouflage en hoe verschillende dieren deze gebruiken om zichzelf te beschermen. Geef je leerlingen vervolgens de kunstzinnige opdracht om een A4 papier in te kleuren/tekenen opdat het maximaal opgaat in de omgeving (niet kreuken of vouwen!). Laat ze daarvoor eerst een beperkt afgebakend natuurlijk terrein verkennen waarin ze later hun ‘camouflagepapier’ mogen leggen. De uitdaging bestaat erin om een foto te nemen van dit terrein waarin alle camouflagepapieren van de leerlingen liggen. Gaan ze allemaal op in de omgeving? Zijn er nog papieren herkenbaar op de foto? Tip: Hier kan je ter inspiratie in de tentoonstelling ‘camouflage’ 360° rondkijken in het FeliX Art & Eco Museum. 

10.    De man die wolken meet.
Laat de leerlingen zich inspireren door het kunstwerk van Jan Fabre  “De man die wolken meet”. Geef eerst wat toelichting bij dit kunstwerk. Ga dan op zoek naar een rustige plek in een natuurlijke omgeving en laat de leerlingen zich met hun rug op het grond leggen. Stel hen, terwijl  ze een tijdje naar de wolken kijken enkele reflectieve vragen over hun dromen, ambities, … toekomst. Laat ze aansluitend die reflecties vertalen in een tekening met wolken. Daarvoor gaan ze bijvoorbeeld technisch aan de slag met potlood of koolstof en geef je hen technische tips om expressie te kunnen leggen in hun werk. Op de achterkant van deze tekening schrijven ze nadien (bv. kan obv technische dichtregels) neer wat ze verwerkten in hun tekening. 
 

• Met buitenlessen starten in het basisonderwijs? Het Stappenplan voor een goede buitenles en de Buitenleskalender trekken je over de streep.
• Lesideeën voor buiten leren in het basisonderwijs.
• Lesideeën voor buiten leren in het secundair onderwijs.
• MOS-actiefiches.
• Leuke voorbeelden.
• Bekijk ook de activiteitengids van de Global Action Days.
• Niet gevonden wat je zocht? Hier vind je nog meer inspiratie!